اثر شوری بر جوانه‌زنی و انباشت یون‌‌ها در توده‌‌‌‌های اسپرس زراعی (Onobrychis viciifolia Scop)

اسپرس یکی از گونه‌‌های مهم علوفه‌‌ای زراعی و مرتعی می­باشد که به دامنه وسیعی از مناطق اقلیمی ایران سازگار است. از آنجایی که مرحله جوانه­زنی و رشد اولیه گیاهچه نقش اساسی در استقرار و عملکرد نهایی دارد، تحمل گیاه به تنش شوری در این مرحله از اهمیت خاصی برخوردار است. این آزمایش به منظور بررسی اثر تنش شوری بر جوانه‌‌زنی، خصوصیات گیاهچه‌‌ای و تجمع عناصر سدیم و پتاسیم و نیز ارزیابی میزان تحمل توده‌‌‌‌های اسپرس اجرا گردید. سطوح شوری شامل غلظت‌‌های صفر(شاهد)، 50، 100،200 و 300 میلی­مولار نمک کلرید سدیم بود که بر روی 10 توده‌‌ اسپرس اعمال گردید. نتایج نشان داد که غلظت 300 میلی­مولار نمک مانع جوانه‌‌زنی بذرهای همه توده‌‌­ها گردید در حالی‌که در غلظت 200 میلی‌‌مولار حدود 50 درصد بذرها جوانه زدند. بنابراین با افزایش غلظت شوری درصد جوانه‌‌زنی، سرعت جوانه‌‌زنی، درصد بقاء گیاهچه، طول ریشه، طول اندام هوایی، وزن خشک اندام هوایی، وزن خشک ریشه، درصد پتاسیم و نسبت پتاسیم به سدیم در گیاهچه به‌طور معنی‌داری کاهش یافت؛ ولی تعداد روز تا پایان جوانه‌‌زنی، درصد پتاسیم و نسبت طول اندام هوایی به ریشه (ضریب آلومتری) افزایش نشان داد.  بدین‌ترتیب بین توده‌‌‌‌های مورد مطالعه تنوع زیادی از نظر میزان تحمل به شوری وجود داشت، به‌طوری که در مجموع توده‌‌ انتخابی از خوانسار بیشترین تحمل را نشان داد. نتایج تجزیه خوشه‌‌ای براساس خصوصیات اندازه­گیری شده تحت شرایط شوری، توده‌‌‌‌ها را به سه گروه مجزا تفکیک کرد، به‌طوری‌که نحوه گروه­بندی با میزان تحمل آنها به تنش در هرگروه مطابقت بالایی داشت. در مجموع، نتایج حاکیت از آن داشت که اسپرس تحمل بالایی به تنش شوری در مرحله جوانه‌‌زنی و رشد گیاهچه داشت و بین توده‌‌‌‌ها نیز تنوع ژنتیکی کافی از نظر این صفت وجود داشت که می‌‌تواند مبنای گزینش نمونه‌‌های متحمل قرار گیرد.